...και ένας ενδιαφέρον αντίλογος για το "χαμόγελο του παιδιού"...
«Πρόσεξε μη σου αρπάξουν το παιδί!»
Του Πάνου Παπαδόπουλου
Η ιστορία της μικρής Μαρίας, εκτός από τον αδιαφιλονίκητο ρατσισμό της ελληνικής κοινωνίας αλλά και των αρχών απέναντι στους Ρομά, αναδεικνύει και ένα άλλο σοβαρό ζήτημα: τον ηθικό πανικό και την υστερία που επικρατεί σε σχέση με τις εξαφανίσεις/αρπαγές παιδιών. Είναι αρκετά διαδεδομένος μεταξύ των γονέων ο παράλογος φόβος ότι η παρουσία των παιδιών στο δημόσιο χώρο γίνεται διαρκώς στόχος διαφόρων απαγωγέων, παιδεραστών και λοιπών “ανώμαλων”. Την ίδια στιγμή στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλοί σχετικοί αστικοί μύθοι, πολλές φορές μεταφρασμένοι από τα αγγλικά, για αρπαγές παιδιών που διέλαθαν για δευτερόλεπτα της προσοχής των γονιών τους στο πάρκο, το λούνα παρκ ή την παιδική χαρά.
Κεντρικό ρόλο στην αναπαραγωγή αυτού του κλίματος έχει η γνωστή ΜΚΟ “Το Χαμόγελο του Παιδιού”, η οποία έχει αναλάβει εργολαβικά και σε συνεργασία με το επίσημο κράτος κάθετί που έχει σχέση με το θέμα “εξαφανίσεις παιδιών”. Για να μας πείσει για τη σοβαρότητα του θέματος χρησιμοποιεί την υπερβολή, την επιλεκτική αποσιώπηση και τη διαστρέβλωση έτσι ώστε να περάσει ο εκφοβισμός της κοινωνίας. Στο σάιτ του “Χαμόγελου του Παιδιού, στο μέρος με τα στατιστικά στοιχεία αναφέρεται ότι στην Ελλάδα "εξαφανίστηκαν" το 2012 132 παιδιά! Το γεγονός βέβαια ότι δεν πρόκειται αναγκαστικά για πραγματικές εξαφανίσεις, αλλά για μη διασταυρωμένες δηλώσεις εξαφάνισης στον αντίστοιχο τηλεφωνικό αριθμό που διαχειρίζεται “το Χαμόγελο του Παιδιού”, το προσπερνάν με μια υποσημείωση. Ακολούθως, πρέπει κάποιος να φτάσει στον πάτο της σελίδας για να μάθει πόσα από αυτά τα παιδιά τελικά βρέθηκαν (επειδή π.χ. είχαν απλώς χαθεί στο εμπορικό κέντρο), χωρίς βέβαια να μας πουν σε ποια κατηγορία ανήκουν αυτά που δεν βρέθηκαν (π.χ. εκούσιες φυγές εφήβων, αρπαγή από γονείς). Επίσης, δεν νιώθουν την ανάγκη να εξηγήσουν γιατί στους σχετικούς πίνακες περιλαμβάνονται και ενήλικες.
Χαρακτηριστικό της προσπάθειας αποπροσανατολισμού και διάδοσης του φόβου είναι ότι στη σχετική σελίδα επεξήγησης του όρου εξαφάνιση παιδιού, η "αρπαγή από τρίτο πρόσωπο" φιγουράρει πρώτη στη σχετική λίστα, ενώ στατιστικά είναι σχεδόν αμελητέα. Στη δε ανάλυση των στατιστικών, στην κατηγορία "αρπαγή" (12 περιπτώσεις, 9% για το 2012) δεν γίνεται διαχωρισμός μεταξύ της αρπαγής από τρίτα πρόσωπα και την αρπαγή από γονείς, που είναι σπάνια αλλά υπαρκτή συνθήκη σε αντιδικούντες για την επιμέλεια των παιδιών συζύγους.
Ο παραλογισμός και η ανοησία φτάνουν στο απόγειό τους όταν ο λόγος της οργάνωσης φιλοξενείται στους κατ΄ επάγγελμα τρομολάγνους, τα ιδιωτικά κανάλια. Σε μεσημεριανή εκπομπή για το θέμα της αρπαγής παιδιών και της παιδεραστίας (όροι που συχνά αναφέρονται μαζί), εκπρόσωπος του “Χαμόγελου του Παιδιού” έφτανε προ ετών στο σημείο να συμβουλεύει τους γονείς να μη φιλάνε τα παιδιά τους “και πολύ”, διότι αυτή την οικειότητα εκμεταλλεύονται οι παιδεραστές που τα απάγουν!
Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται φαιδρά, δεν είναι όμως άσχετα με την γενικότερη αλλαγή της θέσης των παιδιών σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο που συντελέστηκε σε όλη την Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική μεταπολεμικά. Από φτηνή εργατική δύναμη και απόλυτα ιδιωτικό θέμα, τα παιδιά σιγά-σιγά άρχισαν να αποκτούν ορατότητα στο δημόσιο χώρο και να θεωρούνται φορείς ειδικών δικαιωμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, διάφορα θέματα που παλιότερα ήταν ταμπού, και που ο χειρισμός τους περιορίζονταν στην οικογένεια, άρχισαν να γίνονται αντικείμενο δημόσιας διαπραγμάτευσης. Δεν είναι λοιπόν ακατανόητο ότι μέρος αυτής της διαδικασίας επενδύθηκε με το τεράστιο άγχος που πλέον προκαλεί σε πολλούς η ανατροφή των παιδιών.
Υπάρχει και κάτι ακόμα όμως, πιο σημαντικό. Είναι η λογική της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών. Όταν ένα πολύ σοβαρό θέμα όπως οι εξαφανίσεις παιδιών ανατίθεται σε μια ΜΚΟ, που κατά κανόνα χρηματοδοτείται από δωρεές, είναι λογικό αυτή να καταφεύγει σε λογικές “επιθετικού μάρκετινγκ” προκειμένου να “πουλήσει” την πραμάτειά της. Ενεργοποιώντας τα πιο φοβικά αντανακλαστικά, το “Χαμόγελο του Παιδιού” εξασφαλίζει την ύπαρξή του.
Ας μιλήσουμε ξεκάθαρα: ο κίνδυνος αρπαγής παιδιού από τρίτο πρόσωπο είναι στατιστικά αντίστοιχος του αεροπορικού δυστυχήματος. Η καθημερινή επικέντρωση σε αυτόν εκτός των άλλων μας απομακρύνει από τους πραγματικούς κινδύνους ασφάλειας των παιδιών, οι κυριότεροι των οποίων είναι τα τροχαία και τα οικιακά ατυχήματα.
* Ο Πάνος Παπαδόπουλος σπούδασε νομικά και κοινωνική ανθρωπολογία και είναι γονιός ενός οκτάχρονου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου