Αν δεν είμαστε ριζοσπαστικοί, τότε η δεξιά θα πετύχει

Να μην τρέχει πίσω από το σοσιαλδημοκρατικό εναγκαλισμό του νεοφιλελευθερισμού, καλεί την αριστερά στην Ευρώπη ο Λίο Πάνιτς



Μια ι­διαί­τε­ρα εν­δια­φέ­ρου­σα συ­νέ­ντευ­ξη, στην ο­ποία α­να­λύει τα α­πο­τε­λέ­σμα­τα της α­ρι­στε­ράς αλ­λά και της α­κρο­δε­ξιάς στην Ευ­ρώ­πη, στις πρό­σφα­τες ευ­ρωε­κλο­γές, έ­δω­σε ο κα­θη­γη­τής πο­λι­τι­κής ε­πι­στή­μης και συγ­γρα­φέ­ας Λίο Πά­νι­τς.

Τι ση­μαί­νει για την Ευ­ρώ­πη η ά­νο­δος των α­κρο­δε­ξιών κομ­μά­των;
Υπάρ­χουν κα­λά και κα­κά νέα. Τα κα­κά α­φο­ρούν την πρω­τιά του Εθνι­κού Με­τώ­που στη Γαλ­λία, αν και πρέ­πει να α­να­φέ­ρου­με ό­τι δεν ε­ξα­σφα­λί­ζει πλειο­ψη­φία των ψή­φων στη Γαλ­λία. Υπάρ­χει, ε­πί­σης, το Ανε­ξάρ­τη­το Κόμ­μα του Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λείου, έ­να α­ντι-με­τα­να­στευ­τι­κό κόμ­μα, που έρ­χε­ται πρώ­το στη Βρε­τα­νία.
Τα κα­λά νέα εί­ναι ό­τι στο Νό­το, ό­που η κρί­ση υ­πήρ­ξε πιο δρι­μεία, ό­που οι άν­θρω­ποι α­ντι­με­τω­πί­ζουν την πιο με­γά­λη α­νερ­γία, τις χει­ρό­τε­ρες συ­νέ­πειες της λι­τό­τη­τας ό­πως αυ­τές έ­χουν ε­πι­βλη­θεί α­πό την Ευ­ρω­παϊκή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα, την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, η Αρι­στε­ρά πή­γε πά­ρα πο­λύ κα­λά. Στην Ελλά­δα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήρ­θε πρώ­τος με μια πιο πει­στι­κή ψή­φο α­πό αυ­τήν στο Εθνι­κού Μέ­τω­πο της Γαλ­λίας. Στην Ισπα­νία, δύο α­ρι­στε­ρά κόμ­μα­τα, το έ­να κα­τευ­θείαν ορ­μώ­με­νο α­πό τις με­γά­λες κι­νη­το­ποιή­σεις που έ­λα­βαν χώ­ρα στις ι­σπα­νι­κές πό­λεις τα τε­λευ­ταία δύο χρό­νια, πή­γαν πά­ρα πο­λύ κα­λά, ε­ξα­σφα­λί­ζο­ντας πε­ρί­που το 20% των ψή­φων την ώ­ρα που τα πα­ρα­δο­σια­κά κόμ­μα­τα υ­πέ­φε­ραν.
Έτσι, μπο­ρεί να μην πρό­κει­ται για μια ο­μοιό­μορ­φη προο­πτι­κή α­πό την πλευ­ρά των προο­δευ­τι­κών, αλ­λά σί­γου­ρα πρό­κει­ται για μια σο­βα­ρή προο­πτι­κή.

Αν κοι­τά­ξου­με τις προ­βλέ­ψεις και τις ε­κτι­μή­σεις, θα πα­ρα­τη­ρή­σου­με ό­τι στην Ευ­ρώ­πη υ­πάρ­χει χα­μη­λή α­νά­πτυ­ξη και πα­ρα­τε­τα­μέ­να υ­ψη­λά ε­πί­πε­δα α­νερ­γίας. Πώς θα α­ντι­με­τω­πί­σει το Ευ­ρω­παϊκό Κοι­νο­βού­λιο αυ­τού του εί­δους τα ζη­τή­μα­τα;
Το Ευ­ρω­παϊκό Κοι­νο­βού­λιο δεν εί­ναι έ­να δυ­να­τό όρ­γα­νο. Και κα­νείς δεν πρέ­πει να βλέ­πει αυ­τές τις ευ­ρωε­κλο­γές ως πο­λύ ση­μα­ντι­κές ως προς το τι θα κά­νει το Ευ­ρω­κοι­νο­βού­λιο. Το δη­μο­κρα­τι­κό έλ­λειμ­μα στην Ευ­ρώ­πη εί­ναι πα­σι­φα­νές και α­πο­τε­λεί έ­ναν α­πό τους λό­γους που ο κό­σμος εί­ναι τό­σο δυ­σα­ρε­στη­μέ­νος με την Ευ­ρώ­πη. Κα­νείς δεν θα πρέ­πει να σκέ­φτε­ται ό­τι βά­σει αυ­τού του α­πο­τε­λέ­σμα­τος η α­κρο­δε­ξιά ε­λέγ­χει την Ευ­ρώ­πη. Πρό­κει­ται, ό­μως, για έ­να μέ­τρο δυ­σφο­ρίας στα συ­γκε­κρι­μέ­να ευ­ρω­παϊκά έ­θνη - κρά­τη.
Αυ­τό που έ­δει­ξε η κρί­ση, και το πι­στο­ποιούν και τα τε­λευ­ταία ε­κλο­γι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα, εί­ναι ό­τι το υ­πο­μό­χλιο της Ευ­ρώ­πης πα­ρα­μέ­νει το έ­θνος - κρά­τος και ό­χι κά­ποιο υ­πε­ρε­θνι­κό κρά­τος. Το πραγ­μα­τι­κό θέ­μα εί­ναι η ε­ξου­σία της Γερ­μα­νίας πά­νω σε άλ­λα κρά­τη, η ε­ξου­σία της Γερ­μα­νι­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας πά­νω στην Ευ­ρω­παϊκή Τρά­πε­ζα και η α­πο­δέ­σμευ­σή της α­πό κά­θε δη­μο­κρα­τι­κό έ­λεγ­χο.

Άρα αυ­τό που λες εί­ναι ό­τι η πραγ­μα­τι­κή ε­ξου­σία δεν α­νή­κει στο Ευ­ρω­κοι­νο­βού­λιο αλ­λά στην Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή, ό­που α­πο­φα­σί­ζε­ται και η οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή;
Ού­τε καν στην Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή, η ο­ποία βε­βαίως εί­ναι έ­να γρα­φειο­κρα­τι­κό όρ­γα­νο μα­κριά α­πό κά­ποια λο­γο­δο­σία σε ο­ποια­δή­πο­τε ε­κλε­κτο­ρι­κή δια­δι­κα­σία. Αυ­τό που έ­δει­ξε η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση εί­ναι ό­τι η πραγ­μα­τι­κή ε­ξου­σία α­σκεί­ται α­πό το Ευ­ρω­παϊκό Συμ­βού­λιο, το ο­ποίο α­πο­τε­λεί­ται α­πό τους αρ­χη­γούς των κρα­τών την ΕΕ. Και βε­βαίως, η Ευ­ρω­παϊκή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα και κυ­ρίως η Γερ­μα­νι­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα έ­χουν με­γά­λη ε­πιρ­ροή. Άρα, αυ­τό που συμ­βαί­νει εί­ναι ό­τι το κέ­ντρο της πο­λι­τι­κής ε­πιρ­ροής α­νή­κει στα έ­θνη κρά­τη και τα πιο ι­σχυ­ρά α­πό αυ­τά, κυ­ρίως η Γερ­μα­νία, εί­ναι αυ­τά που κα­θο­ρί­ζουν την μοί­ρα της πε­ρι­φέ­ρειας και των πιο α­δύ­να­μων κρα­τών.

Τι ση­μαί­νει αυ­τό για χώ­ρες ό­πως η Ισπα­νία και η Ελλά­δα που πραγ­μα­τι­κά πα­λεύου­ν…
Πι­στεύω ό­τι δεί­χνει πως οι άν­θρω­ποι αρ­χί­ζουν να αι­σθά­νο­νται ή να κα­τα­λα­βαί­νουν ό­τι δεν πρό­κει­ται για κά­ποιο υ­πε­ρε­θνι­κό κρά­τος που κα­θο­ρί­ζει τη μοί­ρα τους. Οι λα­οί αρ­χί­ζουν να α­ντι­λαμ­βά­νο­νται, πα­ρά τα ό­σα οι πα­ρα­δο­σια­κές κυ­βερ­νή­σεις τους έ­λε­γαν, ό­τι μπο­ρούν να διεκ­δι­κή­σουν τον έ­λεγ­χο πά­νω στα κρά­τη τους. Αυ­τό εκ­φρά­ζε­ται μέ­σα α­πό μία έμ­φα­ση στον έ­λεγ­χο του κρά­τους α­πό τη σκο­πιά της δε­ξιάς και μέ­σα α­πό την ταύ­τι­ση του κρά­τους με την κυ­ρίαρ­χη ε­θνι­κό­τη­τα: πά­νω α­πό ό­λους οι Γάλ­λοι ή οι Άγγλοι ε­νά­ντια στους νε­ο­ει­σερ­χό­με­νους, τους με­τα­νά­στες, τους πε­ρι­θω­ρια­κούς.
Από την άλ­λη πλευ­ρά, οι προο­δευ­τι­κοί άν­θρω­ποι, αυ­τοί που α­να­ζη­τούν πιο ε­ξι­σω­τι­κές και πιο δη­μο­κρα­τι­κές λύ­σεις προ­σπα­θούν ε­πί­σης να δουν με ποιο τρό­πο τα έ­θνη - κρά­τη τους μπο­ρούν να ε­γκα­θι­δρύ­σουν μια αυ­το­νο­μία α­πέ­να­ντι στον πα­γκό­σμιο κα­πι­τα­λι­σμό και στα ο­χή­μα­τά του, τα πο­λι­τι­κά ο­χή­μα­τά του, που εί­ναι τα με­γά­λα έ­θνη - κρά­τη της Ευ­ρώ­πης και φο­ρείς ό­πως το ΔΝΤ, η Ε­ΚΤ, κτλ.

Η α­ρι­στε­ρά στην Ελλά­δα και στην Ισπα­νία εί­χε πο­λύ κα­λά α­πο­τε­λέ­σμα­τα σε αυ­τές τις ε­κλο­γές. Τι πι­στεύεις ό­τι θα προ­κύ­ψει α­πό αυ­τό;
Πι­στεύω ό­τι στην πε­ρί­πτω­ση της Ελλά­δας δεί­χνει ό­τι υ­πάρ­χει πο­λύ σο­βα­ρή πι­θα­νό­τη­τα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να σχη­μα­τί­σει κυ­βέρ­νη­ση στις ε­πό­με­νες ε­κλο­γές και ό­τι μπο­ρεί να ε­πι­σπεύ­σει το πό­τε θα γί­νουν αυ­τές οι ε­κλο­γές. Αυ­τό θα φο­βί­σει τις κυ­ρίαρ­χες δυ­νά­μεις στη Βό­ρεια Ευ­ρώ­πη. Θα φο­βί­σει και τις διε­θνείς α­γο­ρές. Θα φο­βί­σει και τις Η­ΠΑ. Και δεν εί­ναι διό­λου α­πί­θα­νο, α­κρι­βώς ε­πει­δή η α­ρι­στε­ρά πή­γε κα­λά και στην Ισπα­νία, να α­να­ζω­πυ­ρω­θεί ο φό­βος που εί­χαν οι κα­πι­τα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις ό­τι το να διώ­ξουν μία Ελλά­δα υ­πό τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ α­πό το ευ­ρώ ή α­κό­μα και α­πό την ΕΕ θα δη­μιουρ­γή­σει έ­να ντό­μι­νο ε­ξε­λί­ξεων ι­κα­νό να ξη­λώ­σει στην Ευ­ρώ­πη την κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποίη­ση, να ε­πα­να­φέ­ρει τον έ­λεγ­χο του κε­φα­λαίου, να ο­δη­γή­σει στη διεκ­δί­κη­ση της λαϊκής ι­σχύος, της δη­μο­κρα­τι­κής ε­ξου­σίας πά­νω α­πό τα κέρ­δη. Ακρι­βώς για ό­λους αυ­τούς τους λό­γους πι­στεύω ό­τι θα εί­ναι λί­γο πιο δι­στα­κτι­κοί στο να παί­ξουν έ­να σκλη­ρό παι­χνί­δι. Αυ­τό που συ­νέ­βη στην Ισπα­νία δεί­χνει α­κρι­βώς ό­τι η α­πά­ντη­ση στην κρί­ση δεν εί­ναι μό­νο αυ­τή που συμ­μορ­φώ­νε­ται με την ευ­ρύ­τε­ρη δε­ξιά. Μπο­ρεί να εί­ναι μια α­πά­ντη­ση που στρέ­φε­ται προς τη δη­μο­κρα­τι­κή ρι­ζο­σπα­στι­κή α­ρι­στε­ρά, ει­δι­κά ε­κεί ό­που η κρί­ση εί­ναι πιο σο­βα­ρή. Και με αυ­τή την έν­νοια, πι­στεύω ό­τι μπο­ρεί να έ­χει θε­τι­κές ε­πι­πτώ­σεις.
Πι­στεύω ό­τι εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κό, οι άν­θρω­ποι που εί­ναι προο­δευ­τι­κοί, που εί­ναι στην α­ρι­στε­ρά να μην κα­τα­λη­φθούν α­πό το φό­βο ό­τι ε­τοι­μα­ζό­μα­στε να δού­με το φα­σι­σμό να κα­τα­κτά την Ευ­ρώ­πη. Αυ­τό σε κα­μία πε­ρί­πτω­ση δεν εί­ναι ά­με­σα στη σκα­κιέ­ρα. Χρειά­ζε­ται να θυ­μό­μα­στε ό­τι η με­γά­λη πλειο­ψη­φία των αν­θρώ­πων δεν ψή­φι­σε για αυ­τά τα α­κρο­δε­ξιά κόμ­μα­τα που­θε­νά. Ακό­μα και στην Ελλά­δα, μό­νο το 10% το έ­κα­νε, σε α­ντί­θε­ση με το σχε­δόν 30% του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.
Πι­στεύω ό­τι το πο­λύ κα­λό για την α­ρι­στε­ρά ε­κλο­γι­κό α­πο­τέ­λε­σμα στην Ελλά­δα και στην Ισπα­νία δεί­χνει ό­τι δεν εί­ναι α­να­πό­φευ­κτη η κα­τά­κτη­ση της Ευ­ρώ­πης α­πό την ά­κρα δε­ξιά, δεν εί­ναι α­να­πό­φευ­κτο το να δού­με έ­να νέο φα­σι­σμό. Αν αυ­τή ή­ταν η πε­ρί­πτω­ση, θα έ­πρε­πε πράγ­μα­τι να δη­μιουρ­γή­σου­με έ­να ε­νιαίο μέ­τω­πο ό­λων ό­σων εί­ναι α­ρι­στε­ρά των φα­σι­στών. Και αυ­τό θα σή­μαι­νε ό­τι δεν θα μπο­ρού­σα­με να προω­θή­σου­με ρι­ζο­σπα­στι­κές λύ­σεις σε αυ­τή την τρο­με­ρή κρί­ση. Κι αν δεν προω­θή­σου­με ρι­ζο­σπα­στι­κές λύ­σεις, τό­τε εί­ναι οι ρι­ζο­σπα­στι­κές λύ­σεις της δε­ξιάς αυ­τές που θα ε­πι­τύ­χουν.
Η Ελλά­δα και η Ισπα­νία δεί­χνουν ό­τι μπο­ρείς να προω­θείς ρι­ζο­σπα­στι­κές λύ­σεις και ταυ­τό­χρο­να να κερ­δί­ζεις ψή­φους. Αυ­τό πρέ­πει να γί­νει μέ­σα α­πό έ­να κόμ­μα που έ­χει φα­ντα­σία, δη­μιουρ­γι­κό­τη­τα, εί­ναι δη­μο­κρα­τι­κό, συν­δε­δε­μέ­νο με τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα, ό­πως εί­ναι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και το «Πο­δέ­μος» στην Ισπα­νία. Και φαί­νε­ται ό­τι αυ­τό μπο­ρεί να γί­νει. Και δεν θα έ­πρε­πε αυ­τό να μας φο­βί­ζει, βά­ζο­ντάς μας σε μια θέ­ση να τρέ­χου­με πί­σω α­πό το σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό ε­να­γκα­λι­σμό του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Αυ­τό υ­πήρ­ξε μια κα­τα­στρο­φή α­πό ε­κεί­νες που μπο­ρούν να ο­δη­γή­σουν μό­νο στη πε­ραι­τέ­ρω εν­δυ­νά­μω­ση της δε­ξιάς.

* Ο Λίο Πά­νι­τς εί­ναι κα­θη­γη­τής και ε­πι­κε­φα­λής του ε­ρευ­νη­τι­κού τμή­μα­τος της Συ­γκρι­τι­κής Πο­λι­τι­κής Οι­κο­νο­μίας και της Πο­λι­τι­κής Επι­στή­μης στο Πα­νε­πι­στή­μιο του Κα­να­δά και το Πα­νε­πι­στή­μιο του Γιορ­κ, α­ντί­στοι­χα. Έχει γρά­ψει πολ­λά βι­βλία και εί­ναι βα­σι­κός συ­ντά­κτης της ε­πι­θεώ­ρη­σης «Socialist Register». Η συ­νέ­ντευ­ξη δό­θη­κε στον Σαρ­μί­νι Πέ­ρις και δη­μο­σιεύ­τη­κε στην ι­στο­σε­λί­δα «Τherealnews.com».

http://epohi.gr/portal/