Σαράντα Νοέμβρηδες μετά

Σαράντα Νοέμβρηδες μετά

Του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

http://www.rednotebook.gr

Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα μια κυβέρνηση που προέκυψε από εκλογές, δηλαδή δημοκρατικά. Ακόμα κι αν στηρίχτηκε σε ισχυρότερα ή αθέμιτα μέσα, ακόμα κι αν εξαπάτησε την κοινωνία, λιγότερο υποσχόμενη και περισσότερο εκφοβίζοντάς την, ακόμα κι αν δεν τήρησε τίποτα από ελάχιστα που υποσχέθηκε, αυτή η κυβέρνηση εκλέχτηκε, δεν επιβλήθηκε διά της βίας.

Μέχρι πού φτάνουν, όμως, τα όρια μιας εκλεγμένης κυβέρνησης που εξαπατά, εκφοβίζει και επιβάλλεται διά της βίας – μιας δημοκρατικά εκλεγμένης αντιδημοκρατικής κυβέρνησης; Οι χειροπέδες που πέρασε χτες τη νύχτα στην ΕΡΤ –διότι κάθε αυταρχικό καθεστώς, μέσα στην ψευδαίσθηση αιωνιότητας και παντοδυναμίας του, φλερτάρει αναπόφευκτα με τη γελοιότητα–, δείχνουν ότι για μια αντιδημοκρατική κυβέρνηση, ακόμα και με βάση την πιο αποστεωμένη αντίληψη περί δημοκρατίας, απλώς δεν υπάρχει όριο.

Η κοινοβουλευτική δημοκρατία που ακυρώνει αυτή η κυβέρνηση δενείναι το τέλος της ιστορίας, δεν είναι δηλαδή η καλύτερη που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε. Είναι, ωστόσο, η καλύτερη που μπορούν να θυμηθούν όλες οι προηγούμενες γενιές – και αυτή στο όνομα της οποίας εκλέχτηκε αυτή η κυβέρνηση. Στο όνομα αυτής της δημοκρατίας η ίδια απευθύνει εκκλήσεις για την υπέρβαση του “διχασμού” “μνημόνιο-αντιμνημόνιο”, για την υπεράσπισή της αναγγέλλει κοινοβουλευτικά τόξα, και από τη σκοπιά της εγκαλεί την αντιπολίτευση, πολιτική και κοινωνική, για αντικοινοβουλευτισμό. Κι όμως, είναι αυτή που αποδεικνύεται ασύμβατη και με την πιο αποστεωμένη αντίληψη περί δημοκρατίας. Και κάπως έτσι, ο πιο κυνικός φορέας αντικοινοβουλευτισμού.

Δεν είναι πια η αθέτηση των υποσχέσεων, η απόσταση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από τις ανάγκες της κοινωνικής, η στοίχιση με συμφέροντα εχθρικά προς το δημόσιο ή η επιβολή διά ροπάλου νόμιμων και νομότυπων κυβερνητικών αποφάσεων. Δεν είναι πια η ταύτιση των (κάποτε) μεγαλύτερων κομμάτων στις βασικές γραμμές, η συνθήκη δηλαδή που καταργεί στην πράξη την αντιπροσωπευτικότητα, ή η παρείσφρηση στο Μαξίμου σεσημασμένων ακροδεξιών. Δεν είναι η απαξίωση του κοινοβουλευτικού ελέγχου από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς, οι αλλεπάλληλες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, τα νομοσχέδια του ενός άρθρου, οι αιφνιδιαστικές τροπολογίες για μείζονα ζητήματα σε άσχετα νομοσχέδια, οι ψηφοφορίες-εξπρές, ο εκβιασμός της συναίνεσης των βουλευτών ή οι λεονταρισμοί τους που γρήγορα αποδεικνύονται νιαουρίσματα. Από χτες είναι όλα αυτά μαζί αλλά και ένα ακόμα: η υπαγωγή Βουλής, δικαιοσύνης και αστυνομίας στην κυβέρνηση χωρίς κανόνες, χωρίς καν προσχήματα, χωρίς όρια. Από χτες, η δημοκρατία ακόμα και στην πιο περιοριστική αντίληψη περί “κράτους δικαίου”, ενός κράτους δηλαδή που εγγυάται και εφαρμόζει κανόνες, και όχι ad hoc αποφάσεις, έχει πάψει να λειτουργεί.

Αυτή τη δημοκρατία –όχι δηλαδή το σοσιαλισμό ή την απονέκρωση του κράτους– υπερασπιζόταν χτες τα ξημερώματα η “παράνομη” ΕΡΑ, καλώντας τον κόσμο στους δρόμους, όπως ο “παράνομος” ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου, πριν από σαράντα Νοέμβρηδες. Και αυτή τη δημοκρατία (που ενώ δεν είναι φυσικά το τέλος της ιστορίας, είναι ωστόσο η καλύτερη που μπορούν να θυμηθούν όλες οι προηγούμενες γενιές), υπερασπίζονταν και πάλι χτες, ανάμεσα σε χιλιάδες, ο Δημήτρης Παπαχρήστος.

Ακόμα και με την πιο αποστεωμένη αντίληψη περί δημοκρατίας, η Ελλάδα διαθέτει σήμερα την πιο αντιδημοκρατική κυβέρνηση που είχε ποτέ εδώ και σαράντα Νοέμβρηδες. Αυτό δεν μπορεί κανείς απλώς να το καταγράφει, υποδυόμενος τον ιστορικό του μέλλοντος, όπως κάνει από χτες η ΔΗΜΑΡ. Για μια κυβέρνηση που πολιτεύεται με μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας και αιωνιότητας, ξεχνώντας ότι ακόμα και για τις πιο αντιδημοκρατικές κυβερνήσεις υπάρχουν όρια, το ζήτημα είναι να συναντήσει τα όριά της: να φύγει. Η πρόταση μομφής που κατέθεσε χτες ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπόμνηση αυτών ακριβώς των ορίων. 

Σαράντα Νοέμβρηδες μετά, υπενθυμίζει ότι η υπεράσπιση της δημοκρατίας είναι πρωτίστως έργο αυτών που δεν βολεύονται σε μια (ούτε καν) τύποις “δημοκρατία”, αφυδατωμένη από κοινωνικά δικαιώματα και ακυρωμένη ακόμα και ως προς τους πιο στοιχειώδεις, απαράβατους υποτίθεται, κανόνες.